این نوشته برگرفته از بخشی از پایاننامه کارشناسی ارشدم است و بعد از خواندن این نوشته علیرضا مجیدی (نه! فناوری نه مجرم است، نه منجی!) تشویق شدم که اینجا منتشر کنم.
در جامعه اطلاعاتی یا معرفتی امروز، اینترنت ابزاری قدرتمند برای خلق مدلهای جدید کسب و کار و برگ برنده سازمانها در فضای فشرده رقابتی است. جفری اشتیبل میگوید اینترنت بیش از یک سری شبکههای کامپیوتری به هم پیوسته است . او میگوید اینترنت تکرار مغز انسان در خارج از بدن آدمی است. سازمانها تنها زمانی میتوانند به مزیت رقابتی پایدار دست یابند که مشابهت مبانی، ساختارها و کارکردهای اینترنت با مغز انسان را درک کنند. مانوئل کستلز زمانی درباره اینترنت گفته بود که اینترنت در کلیت و اجزا مانند مغز انسان عمل میکند، اما شاید درستتر آن باشد که بگوئیم اینترنت یک مغز است، نه این که اینترنت مانند یک مغز است. این نکته تفاوت اینترنت و کامپیوتر است.
کامپیوتر تقلیدی از برخی کارکردهای مغز آدمی است و تلاش میکند شبیه مغز باشد، در حالی که اینترنت خود مغز است. چرا؟ چون اینترنت دارای روحی فراتر از خود است که بر فعالیتها و رفتارهای خودش نظارت میکند، دقیقا مانند مغز که علاوه بر نظارت بر باقی بدن بر خودش هم نظارت دارد. مغز انسان گنگ است و این گنگی دلیل تیز و زیرک بودن آن هم هست. اینترنت برخلاف ابرکامپیوترهای قدرتمند دارای نقاط ضعفی مشابه مغز انسان است و البته به صورتی مشابه هم هوشمند است. بنابراین تفکر انسانی از طریق ساخت ابرکامپیوترهای قدرتمند محقق نخواهد شد؛ بلکه نتیجه یک رویکرد شبکهای است که نقاط ضعف تفکر انسانی را هم تقلید کند. در این دیدگاه، هوش یک پدیده تظاهری است که برای هوشمند بودن باید تظاهر به هوشمندی کرد؛ این تظاهر در همه ابعاد حتی در ضعفها هم دیده شود.
در اینترنت هم مانند مغز یک روح تکاملی بر کلیت آن حاکم است. از این نظر پدیدهها حالتی تکاملی دارند و در یک روند رو به رشد به صورت مداوم تکامل مییابند. در فضای سایبری ما شکلی از تکامل را میبینیم که ادامه مسیر تکاملی مغز انسان است. مغز یک ماشین حساب ضعیف است، ولی دستگاه تحلیلگر پیچیده و قدرتمندی محسوب میشود. کارکردهای مغز متفاوت از کارکردهای کامپیوتر ولی مشابه با کارکردهای اینترنت است. هوش انسانی به معنای توانمندی تولید، نگهداری، بازسازی و تخریب خاطرهها و ایدهها است. به صورتی مشابه، اینترنت نیز داری فرایند تولید، تکثیر و پاک کردن است. این یعنی اینترنت خلق میکند که از بین ببرد! هیچ ساختاری در طبیعت چنین کارکردی مشابه مغز انسان ندارد.
برای بررسی بیشتر میتوان به کارکرد زبان هم نگاه کرد. اینترنت ساختار زبانی خودش را دارد. فرایند جستجو در اینترنت به شکلی شگفتآور مشابه فرایند جستجو در مغز انسان است. جایگاه زبان و الگوی زبانشناختی جستجو در هر دو مورد یکسان است. اینترنت مثل ماشین تحریرهای قدیمی روزی به پایان میرسد، همان گونه که انسان عمر محدودی دارد و جاودانه نیست. اما مرگ اینترنت مانند مرگ انسان فقط در اندازه و ابعاد روی میدهد و هوشمندی و قدرت به تکامل خود ادامه میدهد. به گونهای مشابه خرد و عقلانیت انسانی با گذر زمان مدام افزایش مییابد. مغز انسان به مرور پیر میشود و توانایی محاسبانی و نگهداری اطلاعاتی آن کاهش مییابد. اما حکمت و فرزانگی تا لحظه مرگ تکامل مییابد و با مرگ، فرد مرحلهای برای تداوم تکامل توسط دیگران میشود. این همان روندی است که دانش بشری در طول سالها شکل گرفته است. اینترنت نمیتواند مانند انسان آگاه به موقعیت باشد، اما ظرفیت خلق یک آگاهی جمعی را دارد.
نوشته اینترنت چیست؟ اولین بار در [مدیـــــر رسانـــه] پدیدار شد.